Bạch tuộc – Wikipedia tiếng Việt

Bạch tuộc là một loại động vật không xương sống với thân ngắn, mềm, hình ôvan (oval), thuộc bộ Octopoda sống dưới đáy biển. Có khoảng 289 đến 300 loài bạch tuộc trên Trái Đất, chiếm hơn 1/3 tổng số động vật thân mềm.

Sinh lý học[sửa|sửa mã nguồn]

Bạch tuộc có 8 chi dạng xúc tu, đặc điểm này được thể hiện trong tên khoa học của chúng, gốc từ tiếng Hy Lạp: ὀκτώπους (oktōpous) có nghĩa là “tám chân”.[2][3][4]. Những cánh tay này là một kiểu buồng thủy tĩnh học cơ bắp. Không như đa số những động vật thân mềm khác, phần lớn loài bạch tuộc trong phân bộ Incirrina có những thân thể trọn vẹn mềm mà không có bộ xương trong. Chúng không có vỏ ở ngoài bảo vệ như ốc hay bất kỳ vết tích nào của vỏ hoặc xương bên trong, như mực biển hay mực ống. Một vật giống như mỏ vẹt là bộ phận cứng cáp duy nhất của bạch tuộc. Nó giúp loài bạch tuộc len qua những kẽ đá ngầm khi chạy trốn kẻ thù. Những con bạch tuộc trong phân bộ Cirrina có hai vây cá và một vỏ bên trong làm bớt đi khả năng chui vào những không gian nhỏ.

Bạch tuộc có vòng đời tương đối ngắn, có loài chỉ sống được 6 tháng. Loài bạch tuộc khổng lồ ở Bắc Thái Bình Dương hoàn toàn có thể sống tới 5 năm trong điều kiện kèm theo lý tưởng. Tuy nhiên, sinh sản là một trong những nguyên do gây ra sự ngắn ngủi của vòng đời : những con bạch tuộc đực hoàn toàn có thể chỉ sống được vài tháng sau khi kết bạn, và những con bạch tuộc cái chết không lâu sau khi ổ trứng nở .

Bạch tuộc có đến 3 trái tim. Hai trái tim bơm máu xuyên qua hai mang trong khi trái tim thứ ba bơm máu đi khắp thân thể. Máu bạch tuộc chứa đựng protein giàu hemocyanin chuyên chở oxy. Ít hiệu quả hơn huyết cầu giàu sắt của nhóm động vật có xương sống, haemocyanin được hoà tan trong huyết tương thay vì trong những hồng cầu và tạo ra màu xanh cho máu. Bạch tuộc đưa nước vào các khoang rồi xuyên qua mang. Như những động vật thân mềm khác, bạch tuộc có những mang được chia ra và có những mạch máu quấn bên trong.

Bạch tuộc là động vật hoang dã rất mưu trí, hoàn toàn có thể là mưu trí hơn bất kể một động vật hoang dã thân mềm nào. Trí mưu trí và năng lực học hỏi của bạch tuộc vẫn còn đang được những nhà sinh vật học tranh cãi, [ 5 ] [ 6 ] [ 7 ] [ 8 ] những thí nghiệm về mê cung và cách xử lý yếu tố đã chỉ ra rằng bạch tuộc có mạng lưới hệ thống trí nhớ, gồm có cả trí nhớ thời gian ngắn và dài hạn. Chúng ta vẫn chưa biết rõ được năng lực học hỏi góp phần như thế nào vào hành vi của những con bạch tuộc trưởng thành. Bạch tuộc con phần đông không học hỏi gì từ hành vi của cha mẹ, và chúng cũng có rất ít những liên hệ với cha mẹ .Bạch tuộc có một hệ thần kinh phức tạp. 2/3 nơron nằm trong những dây thần kinh ở những tua của nó. Các tua bạch tuộc có những phản xạ phức tạp với sự điều khiển và tinh chỉnh của tối thiểu ba Lever của hệ thần kinh. Một số con bạch tuộc, như bạch tuộc Mimic, hoạt động những xúc tu của nó như những loài sinh vật biển khác. Trong một số ít thí nghiệm, bạch tuộc hoàn toàn có thể được đào tạo và giảng dạy phân biệt những mẫu và hình dạng khác nhau. Bạch tuộc cũng được điều tra và nghiên cứu bằng cách dạy chúng chơi thảy vòng : những cái chai hoặc đồ chơi được ném đi trong khoanh vùng phạm vi hồ cá và chúng sẽ tìm đem lại. [ 9 ]Bạch tuộc đôi lúc phá vỡ bể của mình, nhảy qua cái khác để tìm thức ăn. Đôi khi chúng vào thuyền những người đánh cá, mở nắp và tìm cua để ăn. [ 7 ] Ở một số ít nước, bạch tuộc nằm trong list những động vật hoang dã thực nghiệm mà giải phẫu hoàn toàn có thể không được triển khai nếu không có sự gây mê. Ở Anh, những loài động vật hoang dã thân mềm như bạch tuộc cũng được coi trọng và bảo vệ bằng pháp lý như những loài động vật hoang dã có xương sống khác. [ 10 ] Đôi khi bạch tuộc hoàn toàn có thể ăn tua của nó trong khi bị kích động. Tuy nhiên, những nghiên cứu và điều tra cho thấy nguyên do của hành vi không bình thường này hoàn toàn có thể là do một loại virus nào đó tiến công hệ thần kinh. Như vậy hành vi này đúng chuẩn hơn là một sự mất trật tự thần kinh học .
Ba chính sách phòng thủ tiêu biểu vượt trội của bạch tuộc là phun mực, ngụy trang và tự tháo bỏ tua. Hầu hết loài bạch tuộc hoàn toàn có thể phun ra một loại mực hơi đen và dày như một đám mây lớn để thoát khỏi quân địch. Thành phần chính của loại mực đó là melamin, nó cũng là hóa chất tạo nên màu tóc và da của con người. Loại mực này cũng làm át mùi giúp bạch tuộc thuận tiện lẩn trốn những loài thú ăn thịt khát máu như cá mập. [ 11 ]Bạch tuộc ngụy trang nhờ vào những tế bào da chuyên sử dụng hoàn toàn có thể đổi khác màu, độ mờ và tính phản chiếu của biểu bì. Những tế bào sắc tố tiềm ẩn màu vàng, cam, đỏ, nâu, hay đen ; một số ít loài có 3 màu, số khác có 2 hay 4. [ 12 ] Những tế bào đổi khác màu khác cũng hoàn toàn có thể được dùng để liên lạc hay cảnh báo nhắc nhở những con bạch tuộc khác. Loài bạch tuộc xanh có độc sẽ trở thành màu vàng sáng khi bị khiêu khích .Một số loài bạch tuộc có năng lực tách rời tua của nó khi bị tiến công giống như loài thằn lằn vậy. Những cái tua đã rời giúp đánh lạc hướng quân địch. Một số loài bạch tuộc, như bạch tuộc Mimic, có cách phòng vệ thứ tư. Chúng hoàn toàn có thể đổi khác thân thể linh động và sắc tố của mình giống những con vật nguy hại hơn như rắn biển hay lươn. [ 13 ] [ 14 ] Khi giao cấu, bạch tuộc đực dùng một tua đưa những bào tinh vào trong thân bạch tuộc cái. Tua giao cấu, thường là tua thứ ba bên phải, sẽ tách khỏi bạch tuộc đực trong thời hạn giao cấu. Những con đực chết trong vòng vài tháng sau khi giao cấu. Những con cháu hoàn toàn có thể giữ tinh dịch trong thân chúng cho đến khi trứng trưởng thành. Sau khi được thụ tinh, bạch tuộc cái đẻ khoảng chừng 10.000 đến 70.000 trứng ( số lượng này tùy thuộc vào mỗi loại và mỗi thành viên ). Bạch tuộc mẹ chăm nom dàn trứng, bảo vệ chúng khỏi những loài thú ăn thịt và thổi nước qua trứng để phân phối oxy trong khoảng chừng năm tháng ( 160 ngày ) cho đến khi trứng nở. Bạch tuộc mẹ không ăn trong suốt thời hạn trên. Sau khi trứng nở, bạch tuộc mẹ chết và những con bạch tuộc con còn là ấu trùng mất một thời hạn trong đám sinh vật trôi nổi, chúng ăn cua biển và ấu trùng sao biển cho tới khi chúng đủ lớn và chìm xuống đáy đại dương. Ở 1 số ít nơi sâu hơn, bạch tuộc con không trải qua quy trình này. Đây là một khoảng chừng thời hạn nguy khốn cho những con bạch tuộc con vì chúng hoàn toàn có thể bị những sinh vật khác ăn động vật hoang dã trôi nổi tiến công .

Bạch tuộc có thị lực rất tốt. Đặc biệt là mắt bạch tuộc không cần dùng để phân biệt màu sắc dù chúng có khả năng đó. Gắn liền với não là hai cơ quan đặc biệt gọi là những túi thăng bằng, chúng giúp loài bạch tuộc định hướng thân thể nó lúc nào cũng nằm ngang.

Bạch tuộc cũng có một xúc giác tuyệt vời. Những giác hút của bạch tuộc có những thụ quan rất nhạy. Tuy nhiên, chúng có cảm xúc bản thể rất yếu. Chúng không hề xác lập vị trí thân thể hay những tua của mình. ( Điều này không có nghĩa là chúng không có năng lực giải quyết và xử lý một lượng thông tin lớn ; những tua của chúng còn nhạy hơn cả những chi của động vật hoang dã có xương sống. ) Tóm lại, bạch tuộc không sở hữu sự nhận thức cảm xúc lập thể, có nghĩa là nó chỉ hoàn toàn có thể cảm nhận được sự đổi khác của sự vật nhưng không hề tập hợp lại thành một hình thể hoàn hảo .
Bạch tuộc vận động và di chuyển bằng cách bò hoặc bơi. Nhưng cách chuyển dời chính của chúng là bò, nhiều lúc mới bơi. Chúng chỉ vận động và di chuyển nhanh khi đói hoặc bị rình rập đe dọa, khi đó bạch tuộc tận dụng sức đẩy của phản lực. [ 16 ] Lượng oxy trong máu bạch tuộc chỉ khoảng chừng 4 % nên sức chịu đựng của chúng khá kém. Bạch tuộc hoàn toàn có thể bò như đi trên những cái tua. Năm 2005, những nghiên cứu và điều tra cho biết 1 số ít loài bạch tuộc hoàn toàn có thể chuyển dời bằng hai tua trong nước nhanh như vận động và di chuyển trên đám tảo biển. [ 17 ] Chúng bơi bằng cách hút nước vào và đẩy ra tạo ra lực .

Với con người[sửa|sửa mã nguồn]

Con người thường bắt bạch tuộc để làm thức ăn, nhiều lúc họ giữ chúng trong bể để làm vật nuôi .

Làm thức ăn[sửa|sửa mã nguồn]

Nhiều nơi trên quốc tế bắt bạch tuộc để ăn. Tua và những bộ phận khác được chế biến theo nhiều cách, thường là tùy thuộc vào mỗi loại bạch tuộc. Bạch tuộc còn là một thực phẩm phổ cập so với đầu bếp Nhật, giống như sushi, takoyaki và akashiyaki. Một số loài bạch tuộc còn được dùng để ăn sống và làm thực phẩm bồi bổ sức khỏe thể chất ( hầu hết ở Nước Hàn ) .

Làm vật nuôi[sửa|sửa mã nguồn]

Bạch tuộc khó hoàn toàn có thể bị giam giữ, nhưng một số ít người vẫn giữ chúng làm vật nuôi. Bạch tuộc thường hoàn toàn có thể thoát khỏi những bể giam nó. Một con bạch tuộc nhỏ hay trưởng thành tùy thuộc vào giống loài của nó. Chọn một trong những loài bạch tuộc nổi tiếng, như loài bạch tuộc hai đốm California, một con bạch tuộc nhỏ cỡ một trái bóng đánh tennis hoàn toàn có thể đã trải qua rất đầy đủ vòng đời của nó. Kích thước của bạch tuộc hoàn toàn có thể rất lớn. Những con bạch tuộc bị nhốt có năng lực mở nắp bể của mình và sống ngoài không khí trong một khoảng chừng thời hạn. Chúng còn hoàn toàn có thể bắt và giết một số ít loại cá mập .

Trong văn hóa truyền thống[sửa|sửa mã nguồn]

Hình tượng con bạch tuộc cũng phổ biến trong văn hóa và được khuôn mẫu như những sinh vật khổng lồ trồi lên từ đáy đại dương để ăn thịt người tấn công và phá hủy tàu bè. Trong tiểu tuyết Con bạch tuộc (La Piovra), hình tượng này ám chỉ những băng nhóm tội phạm Mafia vươn cái vòi bạch tuộc đi khắp nơi. Mụ phù thủy Ursula trong tiểu thuyết Nàng tiên cá có hình dạng phần thân dưới là con bạch tuộc. Hình tượng con bạch thuộc là quái vật truyền cảm hứng cho nhân vật Cthulhu là quái vật vũ trụ được thiết kế nguyên mẫu của con bạch tuộc với vô vàn những cái xúc tu.

Những con bạch tuộc được phơi dưới nắng

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://skinfresh.vn
Category: Ẩm thực